پراش: پراش از آن دسته ویژگی‌های نور است که تنها در صورت در نظر گرفتن خاصیت موجی نور قابل توجیه می‌باشند. مطمئناً بارها و بارها در زندگی روزمره با این پدیده روبرو شده و خواهید شد، هر چند ممکن است تا به حال به آن دقت نکرده باشید. وقتی که منبع نوری را از روزنه‌ای کوچک نگاه می‌کنید؛ زمانی که از میان برگ درختان و یا توری پنجره، نور خورشید و سایر منابع نوری را تماشا می نمایید؛ هنگامی که لبه تیغ تیزی را در مسیر پرتوهای ساطع شده از یک منبع نوری قرار داده و به آن نگاه می‌کنید؛ وقتی که با باریک کردن گوشه چشم به منبع نور خیره می‌شوید و حتی زمانی که به رنگ‌های زیبای روی سطح یک CD خیره می‌شوید و … در واقع در حال تجربه پدیده پراش هستید. در گذشته این پدیده به سختی قابل ثبت و کمی کردن بود و دانشمندان بسیاری وقت خود را صرف توجیه نظری این پدیده کردند و سرانجام در خلال این تلاش‌ها، به توصیف‌هایی کیفی و توجیهاتی کمی برای پدیده پراش نائل آمدند. با گذشت زمان قطعات مختلفی نیز بر اساس همین نظریه‌ها ساخته شدند که از آن جمله می‌توان به توری‌های پراش، هولوگرام‌ها و عدسی‌های فرنل پلاستیکی اشاره کرد.
پاشندگی: همه ما با منشور آشنا هستیم. مهمترین ویژگی که از منشور در زندگی روزمره با آن سروکار داریم ایجاد طیف رنگی است. به این پدیده که نور سفید به اجزای آن تبدیل می‌شود، پاشندگی می گویند. پاشندگی، نور را علاوه بر منشور در برخی قطعات و بعضی شرایط دیگر مثل تابیدن نور به ساختارهای ریز مثل CD شاهد هستیم. پاشندگی در منشور ناشی از وجود تفاوت در ضریب شکست ماده سازنده منشور برای رنگ‌های مختلف نور (طول موج های متفاوت) است که در نتیجه آن، میزان انحراف هر یک از رنگ‌های سازنده نور سفید با گذر از منشور متفاوت با سایر رنگ‌ها می‌باشد. شکست پرتو نور قرمز از یک قطعه شیشه با شکست پرتو آبی رنگ از همان قطعه، تفاوت دارد. در حقیقت، ضریب شکست شیشه برای پرتوهای با طول موج بلندتر (به سمت طول موج قرمز در طیف رنگین کمان) کمتر از ضریب شکست همین ماده برای طول موج‌های کوتاهتر (به سمت طول موج بنفش در طیف رنگین کمان) می‌باشد. این امر باعث می‌شود تا با توجه به قانون اسنل، نور قرمز رنگ در عبور از شیشه، شکست بیشتری را در قیاس با نور آبی رنگ تجربه نماید.
طیف‌سنجی: همه ما با طیف نور مرئی که در رنگین‌کمان مشاهده می‌کنیم، آشنا هستیم. نور مرئی نیز بخشی از طیف الکترومغناطیس است. در واقع در ناحیه طول موج‌های بلندتر؛ امواج فروسرخ، مایکروویو، رادیویی و در ناحیه طول موج‌های کوتاهتر نیز امواج فرابنفش، پرتو ایکس و اشعه گاما وجود دارند اما به دلیل اینکه چشم ما در تشخیص سایر طول موج‌های طیف الکترومغناطیسی ناتوان است، ما نمی‌توانیم این امواج را مشاهده کنیم. یکی از تکنیک‌های مهم برای تفکیک و بررسی طول موج‌های نواحی مختلف طیفی، طیف سنجی یا بیناب‌نمایی (اسپکتروسکوپی) می‌باشد. در واقع رنگی که از اشیا اطراف یا منابع نورانی مختلف می‌بینیم، از رنگ‌ها و طول موج‌های مختلفی تشکیل شده است که ما نمی‌توانیم آن‌ها را با چشم تفکیک کنیم اما طیف‌نما یا طیف‌سنج می‌تواند این طول موج‌ها را از هم جدا کرده و گستره هر کدام را مشخص کند.
تداخل: اگر سنگی را درون آب راکد یک حوض بیاندازیم، موج دایروی روی سطح آب ایجاد می‌شود که در تمام جهات پیش می‌رود. در اینجا جبهه موج بصورت دایره‌هایی هستند که محل فرود سنگ در آب، مرکز آن‌هاست و در سطح آب منتشر می‌شوند. درصورتیکه دو سنگ همزمان در فاصله‌ای از هم در این آب انداخته شوند در محل تلاقی دو جبهه موج ایجاد شده، شاهد برهم نهی امواج و در نتیجه تداخل خواهیم بود. به همین ترتیب وقتی دو باریکه نور همدوس، همزمان به یک ناحیه از فضا برسند، در محل همپوشانی آن‌ها، دو موج تداخل می‌کنند. در نتیجه در محل همپوشانی دو باریکه نور، نوارهای روشن و تاریک تداخلی ایجاد خواهد شد که به طرح تداخلی معروف است. پدیده تداخل نور نتیجه موجی بودن نور می‌باشد. با مشاهده تداخل پرتوهای نور در آزمایش دوشکافی یانگ، این امر مسلم دانسته شد که نور به صورت موجی انتشار می‌یابد.
قطعات این بسته، شامل موارد زیر می‌باشد:
- میز کار نصب شده بر روی جعبه
- لیزر قرمز و پایه نگهدارنده
- لیزر سبز و پایه نگهدارنده
- پایه منبع نور
- ۴ عدد ال ای دی سفید، سبز، آبی و قرمز
- نیم آینه
- عدسی و پایه نگهدارنده
- منشور
- پایه نگهدارنده منشور
- توری پراش عبوری
- توری پراش بازتابی
- ۲ عدد قطبشگر
- شیار
- فیلترهای رنگی قرمز، سبز و آبی
- ۲ عدد نگهدارنده قطعات دایره‌ای
- ۲ عدد پایه نگهدارنده پرده
- آکواریوم
- جای باتری
- سیم رابط
- میز چرخان
- توری مویره
- شیشه تخت
- فویل
- کاغذ شطرنجی
نمونه آزمایش‌هایی که با قطعات موجود در این بسته آموزشی می‌توانید انجام دهید:
- عنکبوت هم می تواند رنگین کمان بسازد! (طیف نمایی و بررسی پراش از توری پراش)
- رنگ نور لیزر بررسی تکفامی نور لیزر به وسیله توری پراش)
- آب چه تاثیری بر طرح پراش یک توری دارد؟ پراش و شکست نور (اندازه‌گیری ضریب شکست با استفاده از پراش)
- چگونه می‌توان فاصله شیارهای توری پراش را اندازه گرفت؟ (اندازه‌گیری گام توری پراش)
- آیا سایه نور از یک جسم، مرز دقیقی دارد؟ (پراش نور از لبه)
- یک منشور چقدر می‌تواند نور را منحرف کند؟ (محاسبه توان انحراف نور در منشور)
- با فشردن دو تکه شیشه بر روی هم، چه پدیده‌ای رخ می‌دهد؟ (تجربه حلقه‌های نیوتن)
- نقش‌های جالبی که دو پرده روی هم ایجاد می‌کنند. (نوارهای مویره (ماره) و ارتباط آن با تداخل نور)
- لکه‌های سوسو زن لیزر (پیسه‌های لیزری)
- لیزر پوینتر چه ویژگی‌هایی دارد؟ (آشنایی با لیزر دیودی)
با جستجو در سایت لیزرستان می‌توانید آزمایش‌های دیگری که با این قطعات می‌توان انجام داد را نیز بیابید.
سایت لیزرستان، سایتی پویا می‌باشد و هر ماه آزمایش‌های جدیدی اضافه خواهد شد که می‌توانید با تهیه قطعات دیگر و تکمیل ستاپ آزمایشی خود از سایت لیزرسرا، تعداد بیشتری آز آزمایش‌های سایت لیزرستان را انجام دهید.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.