موجبر نوری (TB)

موجبر نوری  (TB)

مقدمه:

شاید لبه روشن شیشه روی میز را دیده باشید. این شیشه مثل یک موجبر نور را از یک سمت به سمت دیگر هدایت می کند و لبه دیگر روشن دیده می شود. منظور از موجبر نوری محیطی است که نور (بجای انتشار در هوا) در آن انتشار پیدا کند. این محیط طبعا باید برای نور مورد استفاده، شفاف باشد. هرچند ممکن است نور توسط بازتاب از سطوح موجبر به هر شکلی انتشار یابد ولی در اغلب موجبرهای نوری بازتاب کلی عامل انتشار نور است. فیبر نوری نیز نوعی موجبر با مقطع دایره ای است. البته وقتی که عنوان فیبر نوری بکار نمی رود معمولا منظور از موجبر، محیطی با مقطع مربع یا مستطیل است. موجبرها می توانند ضخامت زیادی داشته باشند ولی اغلب از لایه های نازک ساخته می شوند. مثلا بلوکهای شیشه ای با ضخامت حدود یک سانتی متر برای انتقال نور لامپ در پزشکی کاربرد دارند که نوعی موجبر محسوب می شود. ولی لایه های نازک  مواد شفاف، قابلیتهای زیادی برای پردازش نور و نه صرفا انتقال نور ایجاد می کند. در مدارهای نوری جدید برای انتقال و پردازش نور و ایجاد مدارهای مجتمع نوری از موجبرها استفاده می شود. در تکنولوژی جدید مبتنی بر نور،  نقش مدارهای نوری مجتمع به عنوان جایگزین آی سی های الکترونیکی اهمیت زیادی پیدا کرده است که این مدارها بر اساس موجبرهای نوری کار می کنند.

معرفی قطعه:

موجبر نوری موجود یک بلوک شفاف از جنس پلکسی است. البته موجبرها غالبا در ضخامت کمتری بکار می روند ولی این قطعه برای تجربه انتشار موجبری نور مناسب است. موجبرهای واقعی که در مدارهای اپتیکی مجتمع استفاده می شوند، بسیار نازک تر هستند و روکشی با ضریب شکست کمتر نیز وقوع بازتاب کلی را در آنها تضمین می کند. موجبر موجود به علت نداشتن روکش، به محیط اطراف حساس است. مثلا اگر روی این موجبر در مسیر انتشار نور دست بزنید، چون فاقد روکش است مقداری از نور به بیرون نشت می کند.

ملاحظات استفاده:

–       قطعه را در معرض نور مستقیم خورشید و گرمای بیش از حد قرار ندهید.

–       به قطعه فشار نیاورید و به آن ضربه نزنید.

–       از آنجا که این موجبر روکش ندارد کیفیت سطح آن برای تضمین بازتاب کلی مهم است. پس مواظب باشید که قطعه خش نگیرد.

نمونه آزمایشهایی که از این قطعه استفاده می کند:

ضمن آنکه می توان رفتار انتشار نور در موجبر بر اساس بازتاب کلی و حرکت زیگزاگی نور در آن را بررسی و مشاهده کرد، این قطعه را به عنوان نوعی حسگر نیز می توان بکار برد.